با توجه به تغییر اقلیم منطقه و افزایش بارش های خارج از فصل به بررسی وضعیت سیل خیزی و آبگرفتگی شهر داراب پرداختیم. در این نوشتار استاد محمدحسین شکیبافر کارشناس ارشد جغرافیا با ما همراه هستند
سیل رودخانه ای به وضعیتی می گویند که آب از بستر اصلی رودخانه خارج و به زمینهای اطراف سرازیر شود. حال اگر این سیلاب به انسان یا هر انسان ساختی آسیب وارد سازد به آن بلا و یا مخاطره طبیعی گویند در غیر این صورت یک پدیده عادی طبیعی است.
واحد بشر دوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده که در بین بلاهای طبیعی، سیلاب بیشترین خسارت مادی در دنیا به بشر زده است. در ایران به دلیل شرایط خاص آب وهوایی ، زمین شناسی و ناهمواری زمین، سیلاب رودخانه ای از مهمترین عوامل بحران زای طبیعی در کشور محسوب می شود.
شهر داراب هم که در منطقه آب وهوای نیمه خشک قرار دارد و همچنین در پای کوه، کوه های مرتفع زاگرس ایجاد و گسترش یافته از جمله شهرهای سیل خیز ایران است که در سال های ۱۳۳۱ و ۱۳۵۴ و ۱۳۶۵ و۱۳۷۲ و۱۳۸۷ و۱۳۹۵ دچار سیل خیزی و آبگرفتگی شده که ضمن خسارات مادی تاکنون منجر به مرگ سه نفر در سال ۱۳۳۱ و سال ۱۴۰۰ و در چند مورد باعث آسیب دیدگی افراد شده است. بنابراین شناخت نقاط سیل گیر و نقاط آبگرفتگی می تواند جهت مدیریت سیلاب شهری از طریق اجرای طرح های مناسب با هدف حفظ جان ومال شهروندان وتامین آسایش آنها کمک زیادی نمود
باید گفت که بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات علمی به دست آمده مشخص شده که اقدامات غیر اصولی و فنی انسان مهمترین عامل وقوع سیل و آبگرفتگی در محدوده شهر داراب می باشد. در همین راستا مناطقی از سطح شهر داراب که به هنگام بارش، دچار سیل خیزی و آبگرفتگی می شوند با ذکر علت به شرح زیر فهرست می شوند.
الف) مناطقی که دچار سیل خیزی می شوند.
۱- شهرک بهار
علت : تصرف محدوده وحریم بستر رود سوخکیان و اختصاص دادن محدوده و حریم بستر این رود به واحدهای مسکونی وتجاری.
۲- انتهای خیابان ۱۷ شهریور
علت :
عدم طراحی و احداث پل بر روی خیابان واقع در جنوب شهرک بهار جهت عبور سیلاب رودخانه سوخکیان از عرض خیابان
۳- از حدفاصل مسجد حضرت علی اکبر تا خیابان شهید باهنر
علت:
کوچک بودن مقطع هندسی دیوار حفاظت ساحلی رودخانه سوخکیان نسبت به حجم سیلاب این رودخانه که ظرفیت عبور سیلاب ندارد.
۴-از حدفاصل خیابان شهید باهنر تا شرق بلوار امام
علت : کوچک بودن دهانه ورودی پل سوخکیان احداث شده بر خیابان شهید باهنر که قادر به عبور سیلاب از خود نیست.
لازم به ذکر است این پل به همراه کانالهای سرپوشیده ، ۲۰۰ متر طول دارند که از زمان احداث تا کنون دوبار لای روبی شده یکی درسال ۱۳۸۶ که به طور ناقص لای روبی شد و کمکی به کاهش شدت سیلاب در محدوده بلوار حضرت امام و اطراف آن ننمود . اما درسال ۱۴۰۲ با پی گیری شهردار داراب به گفته پیمانکار ۷۰۰ تن مواد شامل مخلوطی از رسوب و زباله سخت شده با محلول شیمیایی از داخل این پل پاکسازی کامل شد که نقش مهم در کاهش سیلاب محدوده بلوار حضرت امام واطراف آن دارد.
کار دیگر بسیار مطلوب و چند منظوره شهرداری داراب احداث جان پناه کانال سوخکیان از حدفاصل ضلع شرقی بلوار امام تا جاده کمربندی داراب – بندر عباس است که نقش مهم در کنترل سیلاب محلات جنوب شهر داراب ، حفظ جان شهروندان و زیبا سازی چشم انداز شهری دارد که می تواند الگوی مناسب جهت کاربرد در دیگر شهرها باشد. البته شهردار محترم داراب قصد دارد احداث جان پناه چند منظوره کانال و بستر رودخانه سوخکیان در محدوده قانونی شهر داراب تکمیل نماید.
که در نوع خود بی سابقه و قابل الگو برداری از سوی شهرداری های کشور است.
۵- جنوب شرق بیمارستان امام حسن (ع)
علت: کوچک بودن مقطع هندسی پل احداث شده بر روی بستر رودخانه خشک داراب نسبت به حجم سیلاب رودخانه خشک داراب.
۶- محل عبور رودخانه خشک داراب از جاده کمربندی داراب به بندر عباس
علت :
کوچک بودن اندازه پل احداث شده بر روی بستر رودخانه خشک داراب نسبت به حجم سیلاب رودخانه خشک داراب در این محل
ب) مهمترین مکان هایی که به هنگام بارش در سطح شهر داراب دچار آبگرفتگی می شوند.
۱- از حدفاصل میدان سرداران تا میدان کوثر
علت: تبدیل جدول حاشیه بلوار صدرا به کانال مصنوعی روباز با ابعاد کم نسبت به حجم رواناب
۲- حاشیه جنوبی و شمالی بلوار بسیج
علت عمده: کاشت درخت در وسط کانالهای زهکشی رواناب و کاهش یافتن ظرفیت این کانالها جهت تخلیه رواناب
۳- بیمارستان قدیم داراب
علت :
تخلیه کند رواناب توسط کانالهای لوله ای سرپوشیده در این محل به دلیل کاهش شدید شیب زمین و کوچک بودن ابعاد آنها
۵- سه راه سلمان فارسی
علل: کاهش شیب زمین و اثر آن بر کاهش سرعت رواناب و انباشت آب ، قرار دادن محل اتصال معابر اصلی شهر در این محل که باعث تخلیه سریع رواناب در این محل می شود.
۶- محل تقاطع زیر گذرها ی واقع در شرق میدان الله و جنوب بلوار کشاورز
علت:طراحی تقاطع زیر گذر در این مکانها ، به صورت یک حوضه جذب آب عمل نموده است.
۷-از حدفاصل ایران خودرو تا سه راه سلمان فارسی
علت : نبود کانال مصنوعی زهکشی رواناب و اکتفا نمودن به جداول حاشیه این خیابان جهت زهکشی رواناب
ثبت دیدگاه